Gdy kilka miesięcy temu, wychodząc z pracy do domu, tradycyjnie odwiedziłem księgarnię znajdującą się na przepięknym dziedzińcu Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk moją uwagę zwrócił napis na niebiesko-białym grzbiecie niewielkiej książeczki.
Są to piękne słowa. Ich brzmienie mnie zaintrygowało. Tytuł tomu brzmi bowiem „Żyj lepiej, kochaj mądrzej”. Wziąłem tę książkę do ręki. Już same nazwiska autorów – Philipa Zimbardo i Rosemary Sword wskazywały, że nie jest to kolejny poradnik. Warto dodać, że na okładce znajduje się błękitne serce, co może być mylące.
„Książeczka” ta ma charakter naukowy. Może stać się uzupełnieniem wiedzy dla terapeutów stosujących Terapię Zmiany Perspektyw Postrzegania Czasu, opracowaną przez Philipa Zimbardo, Rosemary Sword i jej nieżyjącego już męża, Richarda. Z powodzeniem może również służyć osobom, które przeżyły kryzys psychiczny, jako uzupełnienie profesjonalnej terapii prowadzonej zarówno przez psychiatrę jak i przez psychologa.
Philip Zimbardo i Rosemary Sword twierdzą, że istnieje sześć podstawowych, określających mentalność i sposób postrzegania świata perspektyw ujmowania czasu przez ludzi. Są to ramy poznawczo-behawioralne nazwane przez autorów mianem: perspektywy przeszłej pozytywnej, przeszłej negatywnej, teraźniejszej fatalistycznej, teraźniejszej hedonistycznej (to jest ukierunkowanej na natychmiastową gratyfikację i przyjemności), przyszłościowej i przyszłościowej transcendentalnej (związanej z silnymi przeżyciami religijnymi).
Zdaniem dwójki wybitnych amerykańskich psychologów, problemy ze zdrowiem psychicznym są pochodną wykształcenia się u ludzi przyszłościowo negatywnej i teraźniejszej fatalistycznej perspektywy postrzegania czasu. Widzenie swojej teraźniejszości i przeszłości w czarnych barwach może powodować poczucie braku celu, niepodejmowanie ważnych działań życiowych i przyczynić się do wystąpienia depresji i innych schorzeń. Według autorów perspektywa postrzegania czasu ukierunkowana na hedonizm może stać się przyczyną wielu kłopotów dla ludzi, którzy wpisują swoje życie w jej ramy poznawcze. Osoby te mają skłonność do uzależnień i wielu innych nieodpowiedzialnych zachowań ukierunkowanych na natychmiastowe zaspokojenie przyjemności i części psychiki, którą Sigmund Freud nazwał id. Ludzie o przyszłościowym sposobie postrzegania czasu mogą tak bardzo poświęcić się pracy, że zapomną o sobie i swoich własnych potrzebach. Jest to spowodowane tym, że opanowująca ich żądza osiągania sukcesów staje się przyczyną pracoholizmu.
Zdaniem Phila Zimbardo i Rosemary Sword perspektywy postrzegania czasu mają charakter wyuczony. Są czymś co nabywamy w trakcie socjalizacji (to jest wychowania) od naszego najbliższego otoczenia rodzinnego. Niezależnie od tego kim jesteśmy, skąd pochodzimy i dokąd dążymy nasze ramy poznawcze dotyczące postrzegania czasu i związane z nimi zachowania możemy w sposób czynny kształtować. Możemy je zmieniać a optymalną perspektywą czasową, w której powinniśmy żyć jest perspektywa przyszłościowa (związana z umiejętnością planowania i przewidywania) połączona z perspektywą umiarkowanie hedonistyczną.
Odkryciu przez odbiorców książki, tego w jakie ramy czasowe wpisują swój odbiór świata, służy stanowiący integralną część książki Kwestionariusz Perspektyw Postrzegania Czasu. Został on stworzony przez Zimbardo wraz z Johnem Boydem. Zmianie sposobu postrzegania czasu służą rozsiane po całej książce porady dotyczące związków i relacji międzyludzkich, seksu, rodzicielstwa, pracy, szczęścia, ostracyzmu i tego jak może poradzić sobie może z negatywą przeszłością ofiara przemocy.
W książce Philipa Zimbardo i Rosemary Sword urzekł mnie jej głęboki humanizm. Niemal z każdej strony płyną głęboka wiara, że ludzie są ok i mogą stać się jeszcze lepszą wersją siebie. Mnie ta książeczka bardzo w życiu pomogła i jest jednym z moich najlepszych zakupów. Polecam ją wszystkim, którzy chcą choć na chwilę odejść wszechobecnej tematyki koronawirusa.
Książkę można kupić w księgarniach internetowych.