Już niedługo, czyli od 1kwietnia zmieni się kwota jednorazowych odszkodowań za wypadek przy pracy lub uszczerbek na zdrowiu spowodowany chorobą zawodową.
O odszkodowanie można wnosić, jeśli jest się legalnie zatrudnionym i zgłoszonym do ubezpieczeń społecznych w ZUS.
1431 zł – to aktualna stawka za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu w wyniku wypadku przy pracy lub choroby zawodowej. To o 162 zł więcej niż do tej pory. Nowy taryfikator będzie obowiązywać od początku kwietnia do końca marca przyszłego roku.
– W trakcie 2023 roku na Opolszczyźnie wypłacono 512 jednorazowych odszkodowań wypadkowych. W naszym regionie ogólna kwota odszkodowań przekroczyła 4 miliony 339 tys. złotych. Najwięcej, bo 55 tych świadczeń przyznaliśmy we wrześniu o wartości przeszło 493 tysięcy złotych, natomiast najmniej odszkodowań wypłaciliśmy w grudniu, jedynie 30 na kwotę prawie 349 tysięcy złotych – komentuje na stronie www.niepelnosprawni.pl Sebastian Szczurek, regionalny rzecznik prasowy ZUS województwa opolskiego.
Jednorazowe odszkodowanie z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej jest najpopularniejszym świadczeniem wypadkowym. Jedynie w 2023 r. ZUS wypłacił w całym kraju 42,7 tys. jednorazowych odszkodowań na kwotę w wysokości ponad 355 mln zł. Przeciętna wysokość odszkodowania w ubiegłym roku wyniosła 8,3 tys. zł. Chociażw porównaniu do 2022 r. liczba jednorazowych odszkodowań wzrosła minimalnie (w 2022 r.- 42,6 tys. w skali kraju), to finalna wartość przelewów przekazana na konta poszkodowanych wzrosła o ponad 60 mln zł. W 2022 r. wyniosła niecałe 294 mln zł.
Na jednorazowe odszkodowanie za stały lub długotrwały uszczerbek na zdrowiu za wypadek przy pracy lub z tytułu choroby zawodowej można się ubiegać, jeżeli podpisana forma umowy o pracę wiąże się z opłacaniem składek na ubezpieczenie wypadkowe w ZUS.
O jednorazowe odszkodowania w konsekwencji wypadku mogą się starać przede wszystkim zatrudnieni na „etacie” tj. na podstawie umowy o pracę. Rekompensaty trafiają również do osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą, ale zdarza się to rzadziej.
Świadczenie mogą otrzymać osoby objęte ubezpieczeniem wypadkowym, które z powodu nieszczęśliwego wypadku przy pracy lub choroby zawodowej doznały szkody na zdrowiu. W niektórych przypadkach mogą otrzymać odszkodowanie nawet dwukrotnie, gdy stan zdrowia pogorszył się o co najmniej 10 proc. i jest wynikiem wcześniejszego wypadku przy pracy lub choroby zawodowej.
Co niemniej istotne, prawo do odszkodowania posiadają także uprawnieni członkowie rodziny ubezpieczonego, który zmarł wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej.
Wysokość jednorazowego odszkodowania zmienia się każdego roku i jest uzależniona od procentowego uszczerbku na zdrowiu, który określa lekarz orzecznik ZUS lub komisja lekarska ZUS po zakończeniu leczenia lub rehabilitacji. Procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu to równowartość20 proc. przeciętnego wynagrodzenia. Między kwietniem 2024 r. a marcem 2025 r. za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu zgłaszający otrzyma 1431 zł. Jeżeli w wyniku wypadku w pracy, po zakończeniu leczenia, u pracownika lekarz orzecznik ustali 5 proc. uszczerbku na zdrowiu, to w obliczu stawek obowiązujących przez najbliższych 12 miesięcy, odszkodowanie wyniesie 7155 zł netto.
ZUS nie wypłaci kwoty finansowej z tytułu jednorazowego odszkodowania wypadkowego automatycznie, a jedynie na wniosek. Osoba poszkodowana powinna go złożyć wspólnie z protokołem powypadkowym lub kartą wypadku i dokumentacją opisującą okoliczności i przyczyny wypadku sporządzoną przez pracodawcę. Te dokumenty oraz wypełnione przez lekarza zaświadczenie o stanie zdrowia (OL-9) wnioskodawcy potwierdzające zakończenie leczenia i rehabilitacji poszkodowanego stanowi podstawę do przelewu sumy na konto.
O przyznaniu bądź odmowie prawa do odszkodowania ZUS powiadomi w decyzji, którą powinien wydać do 14 dni od uprawomocnienia się orzeczenia lekarza orzecznika ZUS lub wyjaśnienia ostatniej okoliczności w sprawie.
Od decyzji można się odwołać w ciągu 30 dni od dnia jej doręczenia. Jeśli prawo do jednorazowego odszkodowania zostało ustalone, to Zakład wypłaci przyznaną kwotę do miesiąca od wydania decyzji.
Dokumenty potrzebne do wypłacenia jednorazowego odszkodowania w imieniu poszkodowanego powinien złożyć pracodawca (płatnik składek). Osoby prowadzące działalność gospodarczą mogą to zrobić osobiście, pisemnie lub ustnie do protokołu w dowolnej placówce ZUS albo wysłać dokumenty drogą pocztową. Tym osobom kartę wypadku sporządzi ZUS. Wniosek o odszkodowanie rozpatruje jednostka ZUS właściwa ze względu na miejsce zamieszkania osoby, która uległa wypadkowi.
Zdarzają się także wyjątkowe okoliczności, gdzie ZUS wypłaci odszkodowanie osobom, za które nie jest odprowadzana składka wypadkowa. Dotyczy to np. ucznia, który uległ wypadkowi na lekcji wychowania fizycznego. Jednakże w takiej sytuacji wypłata odszkodowania zależy od tego, czy z tytułu tego wypadku zostanie orzeczona całkowita niezdolność do pracy. Jeżeli lekarz orzecznik ZUS stwierdzi jedynie sam uszczerbek na zdrowiu bez całkowitej niezdolności do pracy, to odszkodowania ZUS nie wypłaci. Wypadki w szczególnych okolicznościach dotyczą nie tylko uczniów, ale i na przykład ławnika w sądzie, czy wolontariusza. To mogą być też zdarzenia, gdy ratujemy czyjeś życie i zdrowie od grożącego niebezpieczeństwa jak powódź, pożar itd.
Za portalem www.niepelnosprawni.pl przedrukowujemy kwoty jednorazowych odszkodowań z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej ważne od 1 kwietnia 2024 do 31 marca 2025:
- Od 1 kwietnia 2024 r. do 31 marca 2025 r.1431 zł za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu;
- 1431 zł za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, z tytułu zwiększenia tego uszczerbku co najmniej o 10 punktów procentowych;
- 25 044 zł z tytułu orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy oraz niezdolności do samodzielnej egzystencji ubezpieczonego;
- 25 044 zł z tytułu orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy oraz niezdolności do samodzielnej egzystencji wskutek pogorszenia się stanu zdrowia rencisty;
- 128 799 zł, jeżeli do jednorazowego odszkodowania jest uprawniony małżonek lub dziecko zmarłego ubezpieczonego lub rencisty;
- 64 399 zł, jeżeli do jednorazowego odszkodowania jest uprawniony członek rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty inny niż małżonek lub dziecko;
- 128 799 zł, jeżeli do jednorazowego odszkodowania są uprawnieni równocześnie małżonek i jedno lub więcej dzieci zmarłego ubezpieczonego lub rencisty, oraz 25 044 zł z tytułu zwiększenia tego odszkodowania przysługującego na każde z tych dzieci;
- 128 799 zł, jeżeli do jednorazowego odszkodowania jest uprawnionych równocześnie dwoje lub więcej dzieci zmarłego ubezpieczonego lub rencisty, oraz 25 044 zł z tytułu zwiększenia tego odszkodowania przysługującego na drugie i każde następne dziecko;
- 25 044 zł, jeżeli obok małżonka lub dzieci do jednorazowego odszkodowania są uprawnieni równocześnie inni członkowie rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty, każdemu z nich niezależnie od odszkodowania przysługującego małżonkowi lub dzieciom;
- 64 399 zł, jeżeli do jednorazowego odszkodowania są uprawnieni tylko członkowie rodziny inni niż małżonek lub dzieci zmarłego ubezpieczonego lub rencisty, oraz 25 044 zł z tytułu zwiększenia tego odszkodowania przysługującego na drugiego i każdego następnego uprawnionego.