Łódzka Fundacja JiM prowadzi kampanię „Autentyczni!” Akcja ma na celu zwiększenie świadomości braku diagnozy spektrum autyzmu wśród kobiet i konsekwencji z tym związanych. W kampanii wzięły udział trzy dorosłe kobiety z ASD: Ida Tymina, Klaudia Lewandowska oraz Dorota Bartosik. W czarno-białych, trwających od 15 do 21 sekund spotach krótko, ale i rzeczowo mówią o problemach, z jakimi borykały się przed otrzymaniem diagnozy. Wskazują także, co zmieniło w ich życiu potwierdzenie ASD.
Jak wskazuje prezes organizacji Tomasz Michałowicz w przygotowanym przez Fundację JiM raporcie zatytułowanym „Autyzm kobiet w Polsce” na trzech chłopców ze zdiagnozowanym spektrum przypada tylko jedna dziewczynka. Dysproporcja ta nie jest bynajmniej spowodowana różnicami biologicznymi warunkującymi większe prawdopodobieństwo wystąpienia zaburzeń autystycznych u chłopców. Choć istnieje teoria, że ekspresja cech autystycznych u kobiet jest nieco inna niż u mężczyzn mimo że obie płci wykazują te same cechy autyzmu, różnica ta spowodowana jest faktem iż polskie społeczeństwo jest bardziej czułe na objawy ASD u płci męskiej. W konsekwencji to chłopcy częściej poddawani są badaniom w kierunku spektrum, co przekłada się na wyższy wskaźnik diagnozowalności tej przypadłości właśnie u nich. Jak kontynuuje Michałowicz, przyczyna tego stanu rzeczy tkwi w zakorzenionych w polskiej kulturze stereotypach. Dziewczynki żyją pod presją, jaka jest im narzucana od domu rodzinnego, przez szkołę aż po dorosłe życie. Wymaga się od nich grzeczności, skromności, cichości. Dlatego dziewczynka, a potem dorosła kobieta nie ma przyzwolenia na wyrażanie tkwiących w niej złych emocji. Nie ma prawa być sobą, nie ma prawa do autentyczności. Musi dostosować się do każdej sytuacji. Dlatego często maskuje spektrum autyzmu, którym jest dotknięta.
Statystyki dotyczące diagnozowalności ASD u osób płci żeńskiej są zatrważające. Dane Narodowego Funduszu Zdrowia za rok 2021 wskazują, że do tego czasu w Polsce na 86 563 zdiagnozowanych przypadków ASD diagnozę postawiono zaledwie 18 746 kobietom. Dla porównania mężczyzn, u których stwierdzono autyzm, było przed dwoma laty 67 817. Przed ukończeniem 18. roku życia spektrum stwierdzone miało 1 na 50 chłopców i 1 na 150 dziewczynek. Oznacza to, że u dziewczynek diagnoza padała trzykrotnie rzadziej, podczas gdy chłopcy diagnozowani byli na poziomie europejskich średnich. O podobnej różnicy można mówić wśród młodych dorosłych w wieku od 18 do 34 lat. W najtrudniejszej sytuacji znajdują się jednak kobiety powyżej 35. roku życia. Dwa lata temu zaledwie 303 Polki liczące 35 i więcej lat miały postawione rozpoznanie ASD, podczas gdy przypadki spektrum stwierdzone u kobiet w tej grupie wiekowej liczone powinny być w tysiącach.
Diagnozowalność ASD u osób płci żeńskiej w porównaniu z rokiem 2013 uległa poprawie-10 lat temu na jedną zdiagnozowaną dziewczynkę przypadało 8 chłopców a obecnie jest to już „tylko” 2-3 chłopców. Liczba zdiagnozowanych kobiet w ciągu 10 lat zwiększyła się zaś z 2 299 do 13 479. Mimo to tysiące przedstawicielek płci żeńskiej żyje bez diagnozy. Fundacja JiM chce to zmienić. Wystosowała apel, w którym uwzględniła następujące postulaty:
- zapewnienia Polkom pełnej i wczesnej diagnostyki ASD
- zapewnienia dostępu do ośrodków diagnozujących we wszystkich województwach
- opracowania standardów diagnozy osób ze spektrum bez dyskryminacji płci
- zwiększenia świadomości społecznej na temat ASD u kobiet i jego specyfiki
Podpisując apel, można przyczynić się do zmiany systemu opieki nad kobietami z ASD. Apel można podpisać tutaj.
Diagnoza spektrum jest bardzo ważna, ponieważ umożliwia dzieciom i młodzieży podjęcie odpowiedniej terapii oraz uczęszczanie na zajęcia wyrównawcze a w przyszłości być może podjęcie zatrudnienia. Jest więc dla osoby z ASD krokiem ku samodzielności.
Można też wesprzeć zbiórkę mającą na celu polepszenie jakości życia kobiet w spektrum autyzmu.
Opracowano na podstawie: Raport „Autyzm kobiet w Polsce” dostępny na stronie Fundacji JiM
Informacje o kampanii na stronie Fundacji JiM Kampania Autentyczni – wspieramy diagnozę kobiet w spektrum autyzmu – Fundacja JiM – Autentyczni
Fundacja JiM z kampanią społeczną o kobiecym spektrum autyzmu „Spektrum Kobiet.Chcemy być autentyczne!” Fundacja JiM autyzm kobiety Ida Tymina, Klaudia Lewandowska Dorota Bartosiak (wirtualnemedia.pl)