Starzenie się społeczeństwa i wynikające z tego zmiany demograficzne, a także coraz wyższa świadomość społeczna, powodują coraz większe potrzeby dostępnej przestrzeni.
Dyskusja związana z architekturą, która nie dzieli, a łączy podejmowana jest przez coraz więcej podmiotów, w tym biznes.
Fundacja Integracja wraz ze spółką biurową Skanska opublikowała nową edycję kompendium wiedzy o projektowaniu dla wszystkich, niezależnie od stopnia sprawności ruchowej.
„Włącznik 2.0. Projektowanie bez barier” to zaktualizowana wersja, która uwzględnia nowe przepisy i normy dla budowania bardziej inkluzywnego i komfortowego otoczenia dla każdego. Przykładem projektowania na bazie zasad z poradnika są między innymi Generation Park w Warszawie czy Nowy Stary Rynek w Poznaniu.
Dostępność to główna problematyka Konwencji ONZ o Prawach Osób Niepełnosprawnych, która została przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych 13 grudnia 2006 roku, a ratyfikowana przez nasz kraj w 2012 roku. Pięć lat później Skanska zapowiedziała, że tworzone przez nią budynki biurowe będą obiektami pozbawionymi barier. W tym samym czasie, w 2017 roku, w Fundacji Integracja ukazała się pierwsza edycja „Włącznika”.
Przestrzeń powinna być w pełni dostępna dla każdego. Brak barier ma wiele znaczeń. W kontekście architektonicznym podejmowany jest po raz kolejny przez spółkę biurową Skanska i Fundację Integracja. Podmioty te współpracują przy nowym kompendium wiedzy o architekturze dostępnej dla wszystkich: „Włącznik 2.0”. To dedykowany architektom, osobom odpowiedzialnym za koncept biur podręcznik, który przybliża projektowanie uniwersalne, ułatwiające spełnienie wymagań ogólnie rozumianej dostępności. Aktualna edycja zawiera zmiany wynikające z nowelizacji przepisów, aktualnych wydań norm, zmieniających się rozwiązań technicznych, a także nowej wiedzy i doświadczeń. Zawiera on konkretne wskazówki dotyczące tworzenia miejsc bezpiecznych i przyjaznych dla całego społeczeństwa.
– Projektowanie uniwersalne, czyli takie, które nie stwarza różnic między ludźmi i łączy wszystkich to główny cel publikacji, która po raz kolejny jest teraz wydawana. Widzimy jak przez lata rośnie zainteresowanie architekturą dostępną, wciąż jednak jest wiele do zrobienia w tej kwestii. Architekci, projektanci mają, jednakże dużo do zdziałania w projektowaniu przestrzeni pozbawionej barier. My chcemy im w tym pomóc – dzieląc się wiedzą, doświadczeniem. „Włącznik 2.0” to pozycja pokazująca jak oraz dlaczego warto tworzyć i aranżować przestrzeń, aby była dostępna dla wszystkich; by rozwiązania uwzględniały potrzeby jak największej liczby użytkowników, w tym osób z niepełnosprawnościami. Dzięki tym rozwiązaniom nie tylko stworzymy demokratyczne przestrzenie, ale bezpośrednio będziemy coraz częściej zwracać uwagę po prostu na drugiego człowieka – takim jakim jest, a jego ograniczenia staną się dla nas typowością, która jest częścią różnorodnego świata – komentuje Kamil Kowalski, dyrektor Integracja LAB, Fundacja Integracja.
Punktem wyjścia przy powstawaniu „Włącznika 2.0” było siedem zasad projektowania uniwersalnego Ronalda Macea: równy dostęp, elastyczność użytkowania, prostota i intuicyjność; czytelna informacja; tolerancja dla błędów; minimalizowanie wysiłku fizycznego; parametry i wielkość przestrzeni umożliwiające dostęp i użytkowanie.
Rozwiązania powinny być użyteczne i atrakcyjne dla ludzi o zróżnicowanych możliwościach fizycznych, a także tym samym uwzględniać potrzeby wszystkich użytkowników. Przykładem takiego podejścia są między innymi stół z możliwością regulacji wysokości blatu czy recepcja w budynku z zamontowaną ladą na wysokości umożliwiającej interakcje z pracownikami recepcji osobom o różnym wzroście a także poruszającym się na wózku.
Przestrzenie publiczne, jak i te w miejscach pracy mogą zawierać różne udogodnienia, które nie stanowią barier: przejścia i korytarze powinny być na tyle szerokie, aby pomieścić osoby na wózkach inwalidzkich; posiadać odpowiednio zamontowane poręcze, aby zapewniać bezpieczeństwo przemieszczania się.
Autorzy zwracają uwagę na proste, czytelne instrukcje, znaki graficzne ułatwiające orientację w przestrzeni. Jest to także bezpośrednio związane z czytelną informacją, kolorystycznymi oznaczeniami, np. wyróżnienia budynków lub nadawanie symboli poszczególnym ich strefom.
Projektowanie włączające obejmuje między innymi parametry przestrzeni komunikacyjnej, kontrastujący wizualnie i dotykowo design. „Włącznik 2.0” wskazuje, jakie wymagania dotyczące pomieszczeń, infrastruktury, przestrzeni zewnętrznej, a także struktury przestrzeni powinny być brane pod uwagę. Jak zauważają twórcy kompendium, stosowane rozwiązania powinny być oceniane jako komfortowe lub akceptowane przez jak największą liczbę osób i minimalizujące negatywne skutki dla tak zwanych osób skrajnych.
Inkluzyjność jako element kategorii społecznej (S) w ramach ESG odgrywa kluczową rolę w budowaniu zrównoważonego i odpowiedzialnego biznesu. Jest ona bezpośrednio związana z dostępną dla wszystkich architekturą i projektowaniem uniwersalnym w miejscu pracy. Firmy biorące pod uwagę potrzeby wszystkich pracowników, realnie spełniają postulat inkluzyjności i zróżnicowania. Wprowadzenie polityk i praktyk inkluzyjnych może przyczynić się do sukcesu organizacji na wielu płaszczyznach i odgrywa znaczącą rolę w kontekście employer brandingu. Dotyczy to takżeosób z niepełnosprawnościami.
Z powodu niewiedzy czy obaw, część organizacji nie decyduje się na zatrudnianie osób z ograniczeniami. Luisa Alemany, profesor nadzwyczajny w London Business School, zauważa, że osoby niepełnosprawne to niewyczerpana pula talentów. Stephen Hawking, wybitny fizyk, w 2014 r. zwracał uwagę, że tacy ludzie jak on napotykają w swoim życiu wiele zagrożeń i barier. „Ale co najważniejsze, zajęcie się tymi barierami uwolni potencjał tak wielu ludzi, którzy mają tak wiele do zaoferowania światu.”– twierdził naukowiec w Raporcie o Rozwoju Społecznym 2014 wydanym przez Program Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju (UNDP).
W ostatnich latach temat dobrego samopoczucia pracowników w miejscu pracy jest coraz częściej podejmowany. Firmy zdają sobie sprawę, jak ważna jest kwestia dobrostanu całej organizacji i że wellbeing jest skorelowany z biznesem oraz jego osiągnięciami. Pozytywna kultura miejsca pracy wpływa na rozwój firmy. Wspierani, doceniani pracownicy są bardziej zmotywowani i skłonni do pozostania w organizacji w dłuższej perspektywie, są otwarci na innowacyjne pomysły. Co nie mniej istotne, zmienia się też świadomość ludzi na temat niepełnosprawności, jej roli w społeczeństwie oraz w miejscu pracy. „Obserwuję transformację w tym kontekście – przestajemy widzieć bariery, a dostrzegamy możliwości, jakie niesie różnorodność w wielu aspektach – podkreśla Karolina Radziszewska, wiceprezeska wykonawcza ds. HR w spółce biurowej Skanska.
Przykładem strategii promowania dobrostanu pracowników w miejscu pracy są działania spółki biurowej Skanska. Firma podeszła do tematu pod różnymi kątami, które jednocześnie mają osadzenie w głównym punkcie, jakim jest przestrzeń. Właśnie na zasadach projektowania zawartych w kompendium, jakim jest „Włącznik 2.0”, realizowane są projekty biurowe dewelopera. Jak podkreśla Karolina Radziszewska we wstępie do materiału, biura firmy mieszczą się w tworzonych przez Skanska przestrzeniach. Dostępność tej architektury potwierdzają certyfikaty „Obiekt bez barier”. Wśród budynków zaprojektowanych uniwersalnie wymienić można między innymi Generation Park w Warszawie czy Nowy Rynek w Poznaniu.
Nowoczesna przestrzeń biurowa to nie tylko ta biorąca pod uwagę najnowsze trendy w designie. To przede wszystkim taka, która odpowiada na potrzeby, sprzyja wykorzystywaniu potencjału użytkowników, jest dla nich komfortowa i przyjazna. Ten temat w węższym wymiarze podejmowała Skanska w 2023 r., w raporcie „Neuroróżnorodni w biurze. Jak projektować neuroinkluzywne przestrzenie pracy?3”. Materiał ten koncentrował się na potrzebach osób z zaburzeniami sensorycznymi. „Włącznik 2.0” z kolei rozszerza grupę odbiorców uniwersalnego projektowania.
Zasady opisane i zilustrowane we „Włączniku 2.0”, choć część z nich funkcjonuje od dawna, nie są stosowane. Inwestorzy, projektanci nie zdają sobie czasem sprawy, że wymagania osób z ograniczeniami współgrają z wymaganiami większości populacji, a zadbanie o udogodnienia na etapie projektu znacznie ogranicza wydatki na nie w późniejszym procesie budowy.
„Włącznik 2.0” to kompendium, dzięki któremu architekci, osoby planujące projekty będą mogli tworzyć uniwersalne koncepty, elastyczne, proste i dostępne dla każdego, bezpośrednio wpływające na samopoczucie fizyczne i psychiczne wszystkich członków społeczeństwa.
Więcej informacji na stronie internetowej: www.skanska.pl.