Rynek pracy i osoby 50+? Z jakimi przeciwnościami muszą się oni mierzyć?
Czy pracodawcy mogliby lepiej wspierać tych ludzi? Pytania te i odpowiedzi na nie zawierają się w najnowszej analizie tematycznej Forum Odpowiedzialnego Biznesu.
Publikacja zawiera wnioski i rekomendacje wypracowane podczas spotkań zespołu roboczego poświęconego rzeczywistości osób, które przekroczyły 50 rok życia na rynku pracy.
Poradnik ten skupiał wokół przedstawicieli organizacji społecznych oraz firmy realizujące dobre praktyki w tej dziedzinie.
– Z przyjemnością dzielimy się z Państwem publikacją podsumowującą prace prowadzone przez ostatni rok przez Zespół Karty Różnorodności w ramach grupy roboczej zgłębiającej temat osób 50+.
– To zbiór artykułów eksperckich i analiz, zapis rozmów oraz zestawienie dobrych praktyk pokazujących, jak dziś wygląda sytuacja tej grupy wiekowej na rynku pracy, a w szerszym spektrum – w społeczeństwie. Znajdą tu Państwo materiały poświęcone demografii, aktywności zawodowej i edukacji, wizerunkowi osób 50+ w przestrzeni publicznej i komunikacji z konsumentami. Także wypowiedzi eksperckie na temat kryzysu psychicznego wieku około emerytalnego, zarządzania wiekiem w miejscu pracy, potencjału wolontariatu w kontekście wydłużania aktywności i dobrostanu oraz przykłady ścieżek testowanych przez pracodawców czy proponowanych przez organizacje eksperckie i samorząd – komentuje Marzena Strzelczak, doradczyni zarządu Forum Odpowiedzialnego Biznesu ds. DEI.
Temat funkcjonowania osób 50+ na rynku pracy jest bardzo ważny, ponieważ dotyczy licznej grupy społecznej, która mimo posiadania cennego doświadczenia i umiejętności często napotyka na przeszkody, jeśli chodzi o zatrudnienie.
Problemy w formie dyskryminacji z uwagi na wiek, szybki rozwój technologii i potencjalne trudności w dostosowaniu się do nowych wymagań zawodowych mogą prowadzić do marginalizowania tej grupy na rynku pracy. Ten fakt rodzi pejoratywne skutki zarówno dla samych pracowników, jak i dla gospodarki, ograniczając różnorodność i potencjał zasobów kadrowych w firmach. Wspomaganie osób 50+ w aktywności zawodowej jest priorytetem dla zrównoważonego rozwoju społecznego i ekonomicznego.
O grupie pracowników 50+
Grupa robocza, zarządzana przez zespół Karty Różnorodności, rozpoczęła pracę 15 marca 2023 r. Do wspomnianego grona weszli pracownicy między innymi BNP Paribas, Philip Morris International, NatWest, Polpharma, Citi Solutions Center Poland i Orange Polska oraz specjaliści z różnych instytucji i organizacji społecznych zajmujących się tym zagadnieniem. Grupa spotykała się co jakiś czas w celu omawiania wyzwań oraz potrzeb osób zatrudnionych po 50-tce na różnych polach. W sumie było pięć spotkań.
Osoby 50+ a demografia
Dwie badaczki ze Szkoły Głównej Handlowej: prof. Irena Kotowska oraz prof. Anna Ruzik-Sierdzińska w rozmowie na temat procesu starzenia się społeczeństwa polskiego dowodzą, że dziś Polska, na tle UE, ma jeszcze relatywnie młode, choć gwałtownie starzejące się populacje, natomiast za trzy dekady będziemy w grupie najstarszych demograficznie krajów. Odpowiedzialność za aktywizację zawodową grupy 50+ muszą brać na siebie obie strony rynku pracy: pracownicy za to, żeby być aktywnymi na rynku pracy, a więc między innymi poszukiwanie możliwości pracy w niepełnym wymiarze godzin, a także troska o swoje zdrowie i stały proces uczenia się, natomiast odpowiedzialność pracodawców polega na otwartości wobec transformacji pokoleniowych.
Zarządzanie wiekiem w organizacji
Odpowiedzialni pracownicy, ucząc się podwyższają swoje znaczenie na rynku pracy. Dr Piotr Arak, główny ekonomista VeloBanku oraz członek zarządu brukselskiego think tanku European Roundtable on Climate Change and Sustainable Transition, twierdzi, że aktywność zawodowa osób 50+ w naszym kraju wzrasta, ale wciąż wymaga wsparcia.Należy likwidować bariery w rozwoju umiejętności starszych pracowników i zachęcać osoby starsze do ciągłego doskonalenia i uczestnictwa w szkoleniach.
Z kolei Tomasz Schimanek, ekspert ds. programów społecznych Akademii Rozwoju Filantropii w Polsce, wymienia zarówno możliwe instrumenty zarządzania wiekiem, jak i liczne wynikające z niego korzyści tak samo dla pracownika, jak i pracodawcy.
W kolejnym artykule Marzena Rudnicka z Krajowego Instytutu Gospodarki Senioralnej omawia instrumenty udostępniane organizacjom w ramach #AgeInclusionMakers,dotyczące pracowników(program Dialog Pokoleń) oraz konsumentów i ich edukacji (program OK SENIOR oraz zdalny Uniwersytet Trzeciego Wieku).
Monika Fedorczuk z Urzędu Pracy m.st. Warszawy przybliża zaś czytelnikom programy mające na celu kształtowanie rynku pracy w zakresie zatrudniania osób 50+ przez samorząd.
Wizerunek pokolenia 50+
Dr Barbara Frątczak-Rudnicka zwraca uwagę, że w reklamach jest dużo mniej osób 50+ niż innych grup, mimo ich sporego udziału w populacji. Stopniowo zmienia się jednak sposób ich przedstawiania w marketingu. Grupa 50+ odbierana jest coraz mniej stereotypowo, za to coraz bardziej inkluzyjnie i w myśl pewnej idei. Oprócz bycia babcią i dziadkiem, podkreśla się także samodzielność i przyjaźń jako kluczowe wartości dla tej grupy.
Monika Ezman, dyrektorka Centrum Zarządzania Jakością i Działu Analiz w Instytucie Monitorowania Mediów, przedstawia z kolei wnioski z analizy medialnej o pokoleniu silversów na rynku pracy. W jakich kontekstach media piszą o osobach po 50. roku życia? Czy różnicuje to też płeć?
Bardzo ważnemu zagadnieniu kryzysu wieku około emerytalnego przygląda się Danuta Sowińska, suicydolożka, ekspertka z Fundacji Diversity Polska. Zapobieganie samobójstwom w starszym wieku powinno mieć miejsce na wcześniejszych etapach życia – musi opierać się na świadomym przygotowaniu do starości, a w Polsce obecnie nie ma zbyt wielu programów, które mogłyby je zagwarantować.
Na zakończenie analizy tematycznej, Karol Krzyczkowski, ekspert Forum Odpowiedzialnego Biznesu ds. wolontariatu pracowniczego, analizuje kwestię działalności społecznej po aktywności zawodowej w kontekście pokolenia X, które w przyszłości będzie schodzić z rynku pracy.
Dostrzega on potrzebę zmiany spojrzenia na seniorów poprzez sektor społeczny – z biernego odbiorcy działań organizacji społeczeństwa obywatelskiego na aktywnego ich aktora, bogatego w wiedzę i doświadczenie zdobywane w toku życia.
Publikację “Osoby 50+ na rynku pracy” można pobrać na stronie Forum Odpowiedzialnego Biznesu tutaj.