Każdy chyba ma jakieś ogólne pojęcie o tym, czym jest psychoterapia. Jednak czy znamy jej rodzaje i metody?
Psychoterapia, to najprawdopodobniej jedna z najpopularniejszych metod leczenia wszelkich schorzeń, zaburzeń i nieprawidłowości dotyczących niczego innego, jak ludzkiej psychiki. Istnieje wiele jej rodzajów. Najpopularniejsze to terapia psychodynamiczna, humanistyczna, systemowa, poznawczo-behawioralna, czy psychoterapia Gestalt.
Psychoterapeuta. Kto to taki?
Psychoterapeuta jest odpowiednio wykwalifikowanym specjalistą. Musi mieć ukończone studia wyższe, na przykład psychologię czy psychiatrię, a także przejść profesjonalne szkolenie potwierdzone certyfikatem, które jest bardzo wymagające i angażujące czasowo. Każdy terapeuta wybiera swojego „konika” – specjalizuje się w jednej z dziedzin, takich jak leczenie uzależnień, czy zaburzeń, może także zostać terapeutą rodzinnym, grupowym, dziecięcym… Opcji jest wiele. Psychoterapeuta musi być skupiony tylko na jednej!
Na co właściwie pomaga psychoterapia?
Psychoterapia jest bardzo pomocna przy leczeniu zaburzeń takich jak depresje, różnego rodzaju lęki, nerwice, fobie, czy zaburzenia odżywiania. Jednakże terapeuta pomoże nam także w chwilach kryzysowych w naszym życiu, takich jak śmierć bliskiej osoby, czy utrata motywacji do działania. Ktoś kiedyś ładnie powiedział, że psychoterapia nie tylko leczy duszę, ale i ciało – jest skutecznym wsparciem przy leczeniu na przykład astmy, migreny, czy różnych chorób układu krążenia. Terapia także zmienia nastawienie pacjenta do leczenia, co jest bardzo pomocne przy chorobach nowotworowych.
Terapia poznawczo-behawioralna.
Ta najpopularniejsza i najbardziej przebadana pod kątem skuteczności metoda psychoterapii, wywodzi się z faktu, iż zaburzenia w zachowaniach są wynikiem wyuczonych reakcji na bodźce, także jej celem jest oduczenie pacjenta nieprawidłowych reakcji oraz wypracowanie nowych zachowań, a także zmiana jego sposobu myślenia. W trakcie terapii pacjent nabywa umiejętności, dzięki którym sam będzie mógł rozwiązać swoje problemy – to jest bardzo ważne. Zazwyczaj używa się jej do leczenia depresji, lęków, zaburzeń odżywiania, stresu pourazowego, a także zaburzeń osobowości.
Terapia humanistyczna.
Bardzo ciekawy rodzaj terapii, zakładający, że każdy człowiek posiada ogromny potencjał, który powinien być wykorzystany do samorozwoju. W terapii tej pacjenta traktuje się podmiotowo, empatycznie, a także z ogromnym zrozumieniem. Zakłada ona, że problemy każdego człowieka mają źródło w stosowaniu przez niego nieodpowiednich form i wartości, które niestety kłócą się z jego prawdziwymi potrzebami. Terapia humanistyczna pomaga wyjść z trudnych sytuacji życiowych, skutecznie pomaga w leczeniu nerwic, stanów lękowych. Pomaga uporać się z traumami, trudnymi doświadczeniami, takimi jak przemoc w rodzinie.
Psychoterapia Gestalt.
Jest bardzo podobna do poprzedniej, humanistycznej psychoterapii. Jej celem jest zwiększenie samoświadomości osoby w terapii, w kierunku czerpania z życia radości i wskazanie, jak radzić sobie z problemami przy użyciu wewnętrznej siły i własnych możliwości. Pacjent ma lepiej poznać siebie, odkryć swój uśpiony potencjał, osiągnąć wewnętrzną harmonię i dowiedzieć się prawdy o sobie, a przez to pozbyć się stereotypów na swój temat, stać się świadomym swoich ograniczeń, co z pewnością ułatwi mu życie! Terapia ta najlepsza jest dla osób, które chcą lepiej zrozumieć samych siebie i poprawić jakość swojego życia.
Psychoterapia systemowa.
Jest to zazwyczaj terapia grupowa, na przykład małżeńska czy rodzinna. Jej celem jest poprawa relacji między osobami, które terapii tej podlegają. Jej celem jest usprawnienie komunikacji między osobami, wprowadzenie zasad i nakreślenie struktury tak, aby system działał prawidłowo. Możliwa jest także psychoterapia systemowa indywidualna, którą stosuje się, gdy jednostka konkretnego systemu czuje się przytłoczona wspólną odpowiedzialnością i chce zacząć samodzielnie o sobie decydować.
Psychoterapia narracyjna.
Jej głównym przeświadczeniem jest to, że człowiek jest narratorem swojego życia. Sposób, w jaki opowiadamy o swoich uczuciach i doświadczeniach, kształtuje sposób, w jaki je postrzegamy. W tym rodzaju psychoterapii istnieje partnerska relacja między terapeutą a pacjentem – jest to o tyle ciekawe, że terapeuta przejmuje język wypowiedzi pacjenta, aby móc dzięki temu porozumiewać się z nim na jednym poziomie. Celem tego rodzaju terapii jest zmiana narracji pacjenta tam, gdzie wprowadza ona błędną interpretację. Psychoterapia narracyjna używana jest do terapii osób odczuwających trudności w radzeniu sobie z życiem. Zalecana jest w leczeniu depresji.
Psychoanaliza.
Chyba najsłynniejsza ze wszystkich rodzajów psychoterapii, zapoczątkowana przez słynnego Zygmunta Freuda. Stwierdził on, ponad 100 lat temu, że problemy człowieka wynikają z trudnej osobowości, wewnętrznych konfliktów i zdarzeń z przeszłości. Terapia ta opiera się najczęściej na indywidualnych spotkaniach i szczerej rozmowie – pacjent często leży tu na jakże słynnej kozetce i może opowiadać o tym, co dla niego ważne, o swoich przemyśleniach, uczuciach, czy skojarzeniach. Zadaniem terapeuty w tym czasie jest nadać znaczenie wypowiedziom pacjenta i uświadomić go, co tak właściwie wpływa na jego obecne postrzeganie aktualnej rzeczywistości. Psychoanaliza jest często stosowana przy leczeniu osób mających problem z agresją, lękiem, smutkiem, huśtawką nastrojów, czy obniżonym nastrojem.
Terapia psychodynamiczna.
Ten nurt psychoterapeutyczny wywodzi się z przeświadczenia, iż zachowanie człowieka to efekt sterowania nim przez wewnętrzne, nieuświadomione mechanizmy i ukryte potrzeby. Podczas tej terapii, pacjent zwierza się terapeucie ze wszystkiego, co tylko chce, zaś terapeuta wyznacza tak zwane „cele terapeutyczne” i pomaga pacjentowi je osiągnąć. Głównym celem psychoterapeuty jest „wychwycenie” podczas sesji objawów neurotycznych i poddanie ich… psychoanalizie. Terapia psychodynamiczna leczy z chorobliwej nieśmiałości, agresji, dominującego smutku, czy poczucia nieszczęścia.
Psychoterapia zorientowana na proces.
Na początku terapia ta polegała wyłącznie na łączeniu snów z zachowaniem ciała, jednak w chwili obecnej podczas tego rodzaju psychoterapii dochodzi do analizy wszelkich doświadczeń, o których mówi pacjent. Jest to trudna terapia dla psychoterapeuty, ponieważ musi on wychwycić potencjał do zmiany zachowania pacjenta i tak go wyodrębnić, żeby sam pacjent zaczął go zauważać. Terapia ta pomaga leczyć stany lękowe, depresje, nerwice, służy ofiarom między innymi przemocy, czy gwałtu.
Terapia ericsonowska.
Założenie tego rodzaju psychoterapii jest proste – każdy człowiek jest jednostką niepowtarzalną, toteż sama terapia powinna być do niego dostosowana. Terapia ta zakłada, że każdy ma w sobie potencjał do rozwiązywania problemów. Często łączona jest z hipnozą. Służy do leczenia lęków, stanów depresyjnych, zaburzeń odżywiania czy różnorodnych objawów somatycznych.
Terapia skoncentrowana na rozwiązaniach.
Najważniejszą rzeczą w tym rodzaju terapii jest skoncentrowanie się na celu do osiągnięcia, a nie na analizowaniu zdarzeń, które stały się źródłem z którego wynika problem. Terapia pomaga osobom w terapii uporać się z przeszłością, a także skupić się na dokonaniach i sukcesach.
Programowanie neurolingwistyczne.
Terapia ta zakłada, że podświadomość jest źródłem siły, w terapii pokazuje się pacjentowi inne spojrzenie na wydarzenia z przeszłości. To, co nieprzyjemne i niewarte pamiętania, powinno być z pamięci całkowicie wymazane. Pamiętać zaś trzeba o sukcesach. Skuteczna metoda automotywacji.
Psychoterapia indywidualna.
Polega na bezpośrednim kontakcie pacjent-psychoterapeuta. Budują oni wspólną przestrzeń, w obrębie której poruszają się podczas terapii. Na początku terapii ustalany jest kontrakt, czyli coś na kształt umowy określającej częstotliwość i czas trwania terapii, zasady jej prowadzenia i cele. Największą zaletą psychoterapii indywidualnej jest całkowite skupienie się na pacjencie.
Psychoterapia grupowa.
Jest to cykl spotkań z grupą osób, mających bardzo podobne problemy, a opiera się ona na relacjach pomiędzy tymi osobami. Otwarte mówienie o swoich problemach wymaga odwagi, dlatego terapia ta nie jest dla wszystkich. Terapeuta musi dzielić swoją uwagę na kilka osób, przez co można odnosić wrażenie, że nie skupia się na nas samych.
Psychoterapia małżeńska lub psychoterapia par.
Jak sama nazwa wskazuje, terapia ta dotyczy par i jak nie trudno się domyślić, potrzebna jest gdy w związku pojawia się jakiś kryzys, z którym dwie osoby nie potrafią sobie poradzić. Jednakże terapia ta jest bardzo wskazana także wtedy, kiedy chcemy poprawić relacje w związku lub po prostu ulepszyć komunikację między sobą.
Psychoterapia rodzinna.
Uczestniczą w niej, jak sama nazwa wskazuje, osoby z jednej rodziny, którą spotkał jakiś problem. Często korzystają z niej osoby, których dzieci sprawiają problemy wychowawcze.
Wydaje mi się, że temat psychoterapii, a dokładnie jej rodzajów, został wyczerpany. Każda psychoterapia jest pomocna, jednakże pamiętajmy, że najwięcej tutaj zależy od nas samych, od naszego zaangażowania i zwykłej chęci poradzenia sobie z problemami. I pamiętajmy słowa Carla Junga – „nie możemy niczego zmienić, dopóki tego nie zaakceptujemy”.
Sfinansowano przez Narodowy Instytut Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego ze środków Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018 – 2030.
