Osoby z niepełnosprawnościami, posiadające wysokie kwalifikacje i mogące pochwalić się dodatkowo znajomością języków obcych, narzekają na trudności w znalezieniu zatrudnienia, jakie odpowiadałoby ich kompetencjom.
Proponowane są im bowiem stanowiska głównie w ochronie lub firmach sprzątających. Zastępca Rzecznika Praw Obywatelskich Stanisław Trociuk zwrócił się do Minister Rodziny i Polityki Społecznej – Marleny Maląg o komentarz w tej sprawie.
Jak informuje Stanisław Trociuk do Biura RPO wpływają skargi i zgłaszane są problemy ze znalezieniem miejsca pracy przez niepełnosprawnych, w tym przede wszystkim tych o dużych umiejętnościach. Osobom takim, z uwagi na posiadane orzeczenie o stopniu niepełnosprawności pracodawcy proponują stanowiska związane z ochroną lub usługami sprzątającymi.
W skargach akcentowano także małe zaangażowanie drugiej strony wdziałania, które prowadziłyby do znalezienia miejsc pracy i zajęć odpowiadających aspiracjom tej grupy.
Zastępca RPO dodaje także, że sytuację tępo twierdza raport Najwyższej Izby Kontroli „Aktywizacja zawodowa osób niepełnosprawnych przez powiatowe urzędy pracy”. Wskazuje on, że prowadzona przez powiatowe urzędy pracy aktywizacja zawodowa osób z niepełnosprawnościami nie przynosiła wymiernych efektów i nie dawała opcji wejścia na rynek pracy, bądź powrotu do aktywności zawodowej.
Zgodnie z raportem niewielka skuteczność powiatowych urzędów wynikała z braku spójnej polityki rynku pracy, zwłaszcza bieżącej analizy potrzeb osób pozostających bez zawodu, a także rzadko podejmowanych aktywnych form przeciwdziałania bezrobociu.
Istotną barierą w znalezieniu satysfakcjonującej pracy, co także zostało wypunktowane w raporcie, są stereotypy i uprzedzenia pracodawców, dotyczące osób z niepełnosprawnościami jako ewentualnych pracowników.
Stanisław Trociuk uważa, że jednym z rozwiązań, które mogłoby wpłynąć na zwiększenie zatrudnienia osób z różnymi rodzajami niepełnosprawności, byłby nacisk na wspieranie w postaci zatrudnienia wspomaganego.
Zastępca Rzecznika powołał się jednocześnie na raport Polskiej Federacji Zatrudnienia Wspomaganego z badania sytuacji dotyczącej zasięgu i dostępności usługi zatrudnienia wspomaganego, z którego można wnioskować, że w dwóch ostatnich dekadach 13,5 tys. osób z niepełnosprawnościami skorzystało z tej usługi. Były wśród nich także osoby mające największe trudności w wejściu i utrzymaniu się na rynku pracy, tj. osoby z zaburzeniami psychicznymi, niepełnosprawnością intelektualną, autyzmem oraz niepełnosprawnością sprzężoną, legitymujące się umiarkowanym bądź znacznym stopniem niepełnosprawności.
Według cytowanego specjalisty niewątpliwą przeszkodą w rozwoju tego rodzaju usług w Polsce jest realizowanie ich wyłącznie przez organizacje pozarządowe oraz brak stałego źródła finansowania tej aktywności. Przekłada się to na niski wskaźnik liczby osób mogących korzystać ze wsparcia trenera pracy.
Jednocześnie zastępca RPO przypomina, że wyniki raportu zaprezentowano 20 września 2022 r. podczas seminarium eksperckiego „Przeszłość-Teraźniejszość-Przyszłość”. O skuteczności zatrudnienia wspomaganego w aktywizacji osób z niepełnosprawnościami pozytywnie wypowiadali wtedy się nie tylko zaproszeni eksperci, w tym pełnomocnik rządu ds. osób niepełnosprawnych Paweł Wdówik, ale także beneficjenci tej usługi, dzięki której zdobyli i utrzymują zatrudnienie, co stanowi ważny element niezależnego życia.Zastępca RPO przypomina, że art. 27 Konwencji ONZ o prawach osób z niepełnosprawnościami stanowi o prawie do pracy osób z niepełnosprawnościami na zasadzie równości z innymi osobami. Wskazuje też na kluczową rolę państwa i podejmowanie przez nie stosownych działań zmierzających do realizacji przez osoby z niepełnosprawnościami tego prawa – informują dziennikarze strony www.prawo.pl
Nie da się ukryć, że w świadomości wielu pracodawców zagnieździł się przykry stereotyp osoby z niepełnosprawnościami, jako „problematycznego” pracownika.Jest to jednak fałszywy i nieprawdziwy model, który chcąc nie chcąc przylgnął do niepełnosprawnych i niekiedy jest rzeczywiście kulą u nogi, czy też dużym utrudnieniem w znalezieniu satysfakcjonującej i ambitnej pracy.
Niepełnosprawni, kiedy podać im rękę próbują, nie rezygnują tak łatwo. Mają w sobie ogromne samozaparcie i determinację, której uczy ich codzienne życie. Pokora, oto cecha niesamowicie potrzebna w pracy i w życiu w ogóle. Wyciąganie wniosków z porażek oraz potknięć i gnanie dalej, do głównego celu, bez poddawania się i rezygnacji.
Każdy pracownik powinien mieć te cechy, jeżeli chce być dobry w tym, co robi, dlatego uważam, że warto czasami zamknąć oczy i spojrzeć ponad niepełnosprawność, a wtedy zobaczymy przede wszystkim człowieka, zyskując jednocześnie świetnego pracownika.