Izabela Ziętka, Wiceminister edukacji przekazała do Rzecznika Praw Obywatelskich informację, że w Ministerstwie Edukacji kontynuowana jest praca nad złożoną zmianą systemu wsparcia uczniów na zróżnicowanym poziomie funkcjonowania, w tym z zespołem ADHD.
Rozwiązania mają oferować wsparcie na podstawie indywidualnych potrzeb.
Zastępca Rzecznika Praw Obywatelskich (ZRPO) Valeri Vachev zwrócił się do Izabeli Ziętki z prośbą o prezentację stanowiska w sprawie uzyskania orzeczenia o wymogu kształcenia specjalnego dla uczniów z ADHD.
Chodziło zwłaszcza o udowodnienie czy wskazany Resort analizował kwestię umożliwienia uzyskiwania przez dzieci z ADHD orzeczeń o potrzebie kształcenia specjalnego wyłącznie na podstawie diagnozy stwierdzającej hiperkinetyczne zaburzenia zachowania, a także czy zbadano sprawę przystosowania wysokości subwencji do kosztów zwiększenia dostępności procesu edukacji dla chłopców i dziewczynek z ADHD.
W piśmie do wiceminister ZRPO wyjaśnił, że do RPO wpłynął wniosek, w którym zwrócono uwagę, że aktualne uregulowania wsparcia uczniów z omawianego grona w procesie edukacji, nie odpowiadają ich specyficznym potrzebom.
Akcentowano między innymi brak opcji uzyskania orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego. ZRPO zauważył, że mogą oni uzyskać orzeczenie o zagrożeniu niedostosowaniem społecznym lub orzeczenie o niedostosowaniu społecznym, ale tylko wtedy, gdy ADHD występuje z inną, specjalną potrzebą edukacyjną. W pozostałych wypadkach –wskazał – można wnosić o opinię dokumentującą diagnozę hiperkinetycznego zaburzenia zachowania, co według wnioskodawczyni nie uprawnia do uzyskania odpowiedniego wsparcia.
Wskazano też na konsekwencje braku możliwości uzyskania orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego – na liście subwencji nie widnieje hiperkinetyczne zaburzenie zachowania (ADHD).
– Oznacza to, że wyłącznie w przypadku, gdy uczeń z ADHD uzyska orzeczenie o zagrożeniu niedostosowaniem społecznym lub orzeczenie o niedostosowaniu społecznym, placówka edukacyjna będzie miała szansę uzyskania dodatkowych środków na dostosowanie procesu edukacji do szczególnych potrzeb ucznia – podkreślono.
Wątpliwości wnioskodawczyni – zaznaczył RPO – wywołuje też wysokość subwencji, tzn. na tle kwot możliwych do uzyskania dla uczniów z orzeczeniami wydanymi z uwagi na inne szczególne potrzeby, kwota subwencji przysługująca wyłącznie części uczniów z ADHD nie pozwala na wprowadzenie zgodnych z potrzebami rozwiązań.
Odpowiadając RPO, wiceszefowa MEN podała do wiadomości, że w resorcietrwają prace nad kompleksową zmianą systemu wsparcia dzieci i uczniów o różnym poziomie funkcjonowania, w tym dzieci z zespołem ADHD, które powinno być udzielane w koordynacji z innymi sektorami (zdrowia, pomocy społecznej, pomocy rodzinie) – czytamy na stronie www.niepelnosprawni.pl.
Izabela Ziętka zaznaczyła również, że chodzi o wdrożenie rozwiązań, które różnicują wsparcie na podstawie rzeczywistych, indywidualnych potrzeb dzieci i uczniów. Projektowany model oceny potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz ustalania na tej podstawie adekwatnych form wsparcia i jego finansowania (ocena funkcjonalna) będzie oparty na modelu biopsychospołecznym.
– W modelu funkcjonowanie dziecka/ucznia rozumiane jest jako wynik interakcji pomiędzy jego indywidualnymi cechami (stan zdrowia, możliwości psychofizyczne) a otoczeniem, w jakim dziecko uczy się i wychowuje – stwierdziła. Tym samym – dodała – w ocenie przyczyn trudności w rozwoju i uczeniu się dziecka oraz planowaniu działań, które rozwiążą problemy, uwzględnia się te czynniki.
– Kluczowe jest – akcentowała – zebranie informacji na temat funkcjonowania ucznia w szkolnym środowisku, ale i wpływu środowiska na ucznia, np. czy występują bariery utrudniające naukę (niedostosowane materiały edukacyjne czy metody pracy, problemy z komunikacją w grupie rówieśniczej). To pozwoli na adresowanie do ucznia lub środowiska szkolnego czy rodzinnego właściwych postaci wsparcia – zaznaczyła Wiceminister na łamach portalu www.niepelnosprawni.pl.
Wiceszefowa MEN przekazała, że trwa zapoznawanie się z wynikami projektów zakończonych w 2023 r. i 2024 r. pod kątem przygotowania propozycji przepisów, a także kolejnych działań wspierających placówki edukacyjne, które już realizują zadania w zakresie kształcenia i udzielania wsparcia dzieciom i uczniom przejawiającym różne potrzeby rozwojowe i edukacyjne, w tym uwarunkowane ADHD.
Dodała, że Resort analizuje też przesłane mu postulaty i propozycje z zewnątrz, od społeczników, instytucji, organizacji pozarządowych, dyrektorów i nauczycieli przedszkoli, szkół i placówek oraz rodziców, a projekty zmian legislacyjnych zostaną poddane uzgodnieniom międzyresortowym i konsultacjom społecznym.
Wiceminister zaznaczyła, że zapewnienie finansowania należy do kompetencji organu prowadzącego daną jednostkę systemu oświaty.
– Aktualnie sposób finansowania zadań oświatowych jest powiązany ze swobodą jednostek samorządu terytorialnego w kształtowaniu polityki oświatowej na swoim terenie – podsumowała wypowiedź w serwisie informacyjnym Niepelnosprawni.pl.