Jesteście ciekawi jakie są rezultaty kontroli dostępności lokali wyborczych? Właśnie pojawił się raport!
Pomimo 13 lat funkcjonowania przepisów w kwestii dostępności, wciąż występują problemy z ich wdrożeniem do rzeczywistości. Kontrola sięgnęła 487 lokali wyborczych na terenie całej Polski we wszystkich województwach. Naruszenia przepisów zostały wykryte aż w 86 procent kontrolowanych lokali wyborczych, a bariery utrudniające dotarcie do budynku odnaleziono w otoczeniu 25 procent lokali.
Zapewnienie dostępności lokali wyborczych dla osób z niepełnosprawnościami to jedna z podstawowych gwarancji zasady powszechności wyborów oraz element demokratyzacji systemu wyborczego. Ponadto zgodnie z Konwencją ONZ o prawach osób niepełnosprawnych należy zapewnić im „możliwość pełnego i efektywnego uczestnictwa w życiu publicznym i politycznym”. Dlatego osoby z niepełnosprawnościami powinny móc głosować w lokalu wyborczym tak jak pozostali obywatele.
W 2024 roku podczas wyborów samorządowych i wyborów do Parlamentu Europejskiego Rzecznik Praw Obywatelskichprzeprowadził akcję kontroli dostępności lokali wyborczych. W tym roku zachęcił do włączenia się w inicjatywę wszystkie osoby, którym bliska jest idea wyborów dostępnych dla każdego. W kontrolę zaangażowało się aż 175 społeczników. Poza znacznym zwiększeniem liczby kontrolowanych lokali i zakresu terytorialnego kontroli, doprowadziło to do wzmocnienia społeczności osób skupionych wokół idei powszechnych i równych wyborów.
Za portalem www.niepelnosprawni.pl prezentujemy niektóre z wyników ekspertyzy:
- Kontrola w 2024 roku objęła 487 lokali wyborczych na terenie całego kraju (we wszystkich województwach);
- Jedynie w przypadku 14 procent kontrolowanych lokali (67/487) nie wykryto żadnego naruszenia przepisów Rozporządzenia;
- Bariery utrudniające dotarcie do budynku zostały zidentyfikowane w otoczeniu 121 (25 procent) kontrolowanych lokali wyborczych;
- Najczęstszymi stwierdzanymi uchybieniami były: brak dodatkowego oświetlenia w miejscu zapewniającym tajność głosowania (48 procent) i brak odpowiednio dostosowanych dwóch wysokości miejsca do głosowania w miejscu zapewniającym tajność głosowania (41 procent);
- Kontrolującym udało się porozmawiać z członkami komisji obwodowych w 335 kontrolowanych lokalach. Około ¼ członków obwodowych komisji wyborczych nie została przeszkolona lub nie rozumiała wymogów dostępności.
Wnioski płynące z raportu:
- Potrzeba przywiązywania większej wagi do kwestii przygotowania lokalu wyborczego przez wójtów, burmistrzów i prezydentów miast. W wielu przypadkach komisjom nie zapewniono odpowiedniej infrastruktury i narzędzi do przeprowadzenia głosowania w sposób zgodny z wymogami prawnymi, np. oznaczeń na miejsce zapewniające tajność głosowania dla wyborców z niepełnosprawnościami, lampek doświetlających miejsce do głosowania czy stołów odpowiedniej wysokości;
- Konieczność intensyfikacji działań szkoleniowych wobec członków obwodowych komisji wyborczych, gdyż ich przygotowanie w zakresie warunków dostępności lokalu dla osób z niepełnosprawnościami nie jest wystarczające;
- Przeformułowanie obowiązujących przepisów rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 29 lipca 2011 r. w sprawie lokali obwodowych komisji wyborczych dostosowanych do potrzeb wyborców z niepełnosprawnością, tak by były one w pełni zrozumiałe dla członków komisji;
- Uzupełnienie przepisów Rozporządzenia o kilka unormowań, na których brak zwracają uwagę osoby z niepełnosprawnościami. Chodzi między innymi o konieczność dostosowania okolic lokalu wyborczego do potrzeb osób z niepełnosprawnością i uwzględnienie potrzeb wyborców z niepełnosprawnościami innymi niż niepełnosprawność ruchu lub niedowidzenie.
Więcej informacji na temat raportu: https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-raport-dostepnosc-lokali-wyborczych-2024
Artykuł został opracowany w oparciu o tekst dostępny tutaj.