Psycholog lub psychoterapeuta powinien być przede wszystkim profesjonalny i etyczny. Bez tej informacji nie pójdziemy dalej…
Czym jest profesjonalność i etyczność? To przede wszystkim zdolność do nawiązania bezpiecznej relacji w której zachowuje się pewne granice, a także rozwijanie umiejętności przez psychologa, w tym przede wszystkim komunikacyjnych. Poniżej przedstawiam cechy i umiejętności, które powinien mieć dobry specjalista.
Wysoki poziom samoświadomości jest wymagany u naszego terapeuty, czy psychologa. Osoba taka musi przed rozpoczęciem praktyki, przejść własną terapię. Ma to na celu lepsze reakcje podczas niesienia pomocy, rozumienie swoich uczuć i ich kontrolowanie. Terapeuta-ofiara zdarzenia X nie powinna przyjmować pacjenta, który przeżył to samo, ponieważ może to wyzwolić w nim silne emocje utrudniające dystans, czego efektem będzie mniej skuteczna pomoc. Terapeuci i psycholodzy, tak jak wszyscy lekarze, cały czas muszą podnosić swoje kompetencje na coraz wyższy poziom.
Zachowywanie równowagi między życiem prywatnym a pracą, to bardzo ważna umiejętność psychologa. Specjalista musi sam zadbać o swoją kondycję psychiczną. Rozumie się to tak, że psycholog lub terapeuta musi sprawdzać, jak na niego wpływa relacja z pacjentem. Ważne jest także, aby dbał o przerwy w pracy i ilość jej godzin w ciągu dnia – im więcej pacjentów w ciągu doby, tym mniejsza wydajność specjalisty – w końcu przecież każdy człowiek się męczy, wierz mi, psycholog także ma swoje ograniczenia. Z racji na dość stresujący charakter pracy terapeuty, musi on dbać o swoje życie prywatne – dobre relacje z bliskimi, rozwijanie pasji, czy odpowiednio częste urlopy. Mawia się, że aby pomóc komuś, trzeba najpierw pomóc sobie. I tak właśnie jest w tym przypadku.
KOMUNIKACJA. Celowo wielkimi literami, bo jest według mnie kluczowa. Dobry specjalista, jak w sumie każda osoba, powinien umieć słuchać, a nie tylko słyszeć. Mam na myśli to, że potrafi on podsumowywać i wyciągać najbardziej istotne informacje z tego, co mówimy. Ale komunikacja to nie tylko używanie uszu, ale i aparatu mowy. Psycholog powinien potrafić zadawać nam odpowiednie pytania. Ah, i jeszcze jedno. Umiejętność kierowania spotkaniem także jest bardzo pożądana!
Umiejętność wzmacniania naszej motywacji i potęgowania nadziei – nie od dziś wiadomo, że dobry specjalista bez problemu rozpozna nasz poziom motywacji. Psycholog/terapeuta powinien dosłownie zarażać nas nadzieją, że problem, z którym się zmagamy, w wyniku pracy nad nim, zupełne zniknie i „jeszcze będzie przepięknie, jeszcze będzie normalnie”.
Specjalista powinien być empatyczny. To chyba nawet ważniejsza od umiejętności komunikowania się cecha, która powinien wykazywać nasz psycholog. Empatia, czyli zdolność do rozpoznawania i współodczuwania stanów psychicznych innych osób, to słowo-klucz tego artykułu. Jednakże choćby nie wiadomo jak empatyczny był specjalista, musi on pamiętać o zachowaniu zdrowego dystansu – dla własnego dobra.
Zdolność od szanowania granic relacji pacjent-specjalista: przychodząc po pomoc zazwyczaj jesteśmy w stanie kryzysu, jesteśmy bardziej wrażliwi i podatni na zranienie. Specjalista musi dawać nam poczucie bezpieczeństwa i możliwość zaufania mu. Choćby nie wiem jak bardzo zażyła była relacja między Tobą a psychologiem, pamiętaj, że nigdy nie przekształci on (a przynajmniej nie powinien…) jej w relację prywatną – nawet po zakończeniu terapii, nadal będziesz dla niego tylko i aż pacjentem. Teraz uwaga – niedopuszczalne jest proponowanie spotkań poza gabinetem, opowiadanie o osobistych sprawach niezwiązanych z terapia, a już na pewno nie próby wejścia w relację intymną! Drobne upominki? Dozwolone, ale podkreślam, drobne. A jeśli chodzi o psychologa, bądź terapeutę, nie ma on prawa krytykować naszych wyborów!
Odnoszenie się z szacunkiem do pacjenta. Specjalista ma obowiązek traktowania nas z szacunkiem, przez co rozumiem akceptację naszych uczuć, wartości. Powinien też umieć przyjąć krytyczną opinię na temat swojej pracy. Dobry psycholog odpowiada na pytania dotyczące diagnozy, metod pracy i innych kwestii związanych z procesem naszego leczenia.
Profesjonalność, czyli przestrzeganie Biblii psychoterapeuty, mianowicie zasad etyki zawodowej. Dobry specjalista rozpocznie spotkanie od wywiadu, wyjaśni wątpliwości i dopiero później rozpocznie pomoc. Psycholog nie ma prawa przekraczać granic swoich kompetencji! Specjalista powinien też ustalić z nami cele nad którymi chcemy pracować. Zakończenie kontaktu powinno być uzgodnione z nami i odbyć się po osiągnięciu wcześniej określonych celów.
Jak napisał Carl G. Jung: „rozumienie jest trudne, dlatego większość ludzi ocenia”. Specjalista próbuje jednak podjąć próbę rozumienia. Zazwyczaj… rozumie.
Sfinansowano przez Narodowy Instytut Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego ze środków Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018 – 2030.
